تمـهیـد پـیـشـرفت کشـور

به نظر ما نخبه‌های جوان می‌توانند در اقتصاد دانش‌بنیان که درواقع ستون اصلی اقتصاد مقاومتی است، نقش ایفا کنند. چطور نقش ایفا کنند؟ خب، این طرّاحی لازم دارد. چه‌جور جوان‌های ما نقش ایفا کنند در اقتصاد مقاومتی؟ من جواب این سؤال را از شما می‌خواهم، بنشینید طرّاحی کنید، منتظر نمانید که دیگران طرّاحی کنند. شما جوان‌های نخبه در یکی از اجتماعات خودتان موضوع را همین قرار بدهید: چگونگی نقش‌آفرینی نخبگان جوان در اقتصاد مقاومتی یا اقتصاد دانش‌بنیان. (۲۲/۷/۹۴)

جنبش دانشجویی در سده‌ی اخیر یکی از اصلی‌ترین جریانات اجتماعی ایران بوده است. موارد متعددی مثلاستکبارستیزی در شانزدهم آذرماه سال ۱۳۳۲، استقلال‌طلبی در سیزدهم آبان‌هاه ۱۳۵۸ و عدالت‌خواهی در دهه‌ی هشتاد را می‌توان از مواردی دانست که طی آن‌ها تحولات عمیق اجتماعی-سیاسی با محوریت جنبش دانشجویی در ایران شکل گرفته است. علاوه بر آن، در دیگر تحولات سیاسی و اجتماعی کشور مانند انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی یا صیانت از حقوق هسته‌ای ملت ایران، حضور فعال جنبش دانشجویی قابل مشاهده بوده است.

«مطالبه‌گری» و «آرمان‌خواهی» دو انتظار اصلی از جنبش دانشجویی است که در صورت تحقق آن‌ها می‌توان شاهد جریان‌سازی سیاسی-‌اجتماعی با محوریت این جنبش بود؛ انتظاراتی که رهبر انقلاب اسلامی بارها آن را گوشزد کرده‌‌اند. مختصات و شرایط فعلی کشور ایجاب می‌کند که برای تحقق این انتظارات، نکاتی توسط دانشجویان در نظر گرفته شود که مهم‌ترین آن‌ها را می‌توان چنین برشمرد:

 

حرکت علمی و فناوری کشور، علاوه بر ارزش ذاتی، از باب تأثیر آن بر اقتصاد نیز یکی از اولویت‌‌های مهم کشور است. امروزه محصولات دانش‌‌بنیان از ارزش بالای اقتصادی برخوردار است. نقش فناوری در رشد اقتصادی دنیا از ۵۵ درصد در سال ۱۹۸۰ به ۸۵ درصد در سال ۲۰۲۰ خواهد رسید و ۲۰ درصد از این نقش را فناوری‌‌های برتر و شرکت‌‌های دانش‌‌بنیان بازی خواهد کرد. حتی پیش‌‌بینی می‌‌شود این مقدار در سال ۲۰۳۰ به ۷۸ درصد افزایش یابد. علاوه بر این، صادرات محصولات دارای فناوری بالا در جهان طی سال‌‌های گذشته به طور مستمر ۱۰ درصد رشد داشته و افزایش این مقدار نیز قابل پیش‌‌بینی است.

بنابراین فناوری رابطه‌‌ی مستقیمی با اقتصاد خواهد داشت و از این حیث نیز برای کشور مهم خواهد بود. شناختن گام‌های طی‌‌شده در سال‌های گذشته و به‌‌ویژه نقش رهبری و هدایت‌گری ایشان در این زمینه، کمک‌کننده‌‌ی‌ تداوم حرکت علمی کشور خواهد بود. ما در این یادداشت به این مهم پرداخته‌‌ایم.

رهبر معظم انقلاب برای نخستین بار در سال ۱۳۸۹ ضرورت پدیدآوردن اقتصاد مقاومتی^۱ در کشور را عنوان کردند. پس از آن نیز بر ثمربخش بودن اقتصاد مقاومتی، اهمیت برنامه‌ریزی و ثبات برنامه‌های اقتصادی، مدیریت مصرف، کاهش اتکا به درآمدهای نفتی و نیز مردمی‌کردن اقتصاد، اهمیت شرکت‌های دانش‌بنیان، اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ و حمایت از تولید مکرراً تأکید داشته‌اند.^۲ مجموعه‌ی این موارد نشان می‌دهد که بنا به تشخیص ایشان، این موضوع برای آینده‌ی کشور بسیار مهم است. از این رو باید مد نظر اقشار مختلف جامعه و از جمله اساتید و دانشجویان قرار گیرد. این نوشتار در پی آن است که ابعاد اهمیت این موضوع را بررسی کند و رئوس موضوعاتی را تشریح نماید که باید در کشور مد نظر قرار گیرد.

ما تا به کار ایرانى و سرمایه‌ى ایرانى احترام نگذاریم، تولید ملى شکل نمیگیرد؛ و اگر تولید ملى شکل نگرفت، استقلال اقتصادى این کشور تحقق پیدا نمیکند؛ و اگر استقلال اقتصادى یک جامعه‌اى تحقق پیدا نکرد استقلال سیاسى این کشور تحقق پیدا نمیکند؛ و اگر استقلال سیاسى یک جامعه‌اى تحقق پیدا نکرد، بقیه‌ى حرفها، جز حرف، چیز دیگرى نیست. (سخنان رهبر انقلاب در اجتماع کارگران کارخانجات تولیدی داروپخش، ۱۳۹۱/۰۲/۱۰)

رهبر معظم انقلاب سال جاری را سال «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه‌ی ایرانی» نامیده‌اند و آن‌چه که معظم‌له در ضرورت و اهمیت این سال فرموده‌اند^۱، عبارت است از اهمیت عرصه‌ی اقتصاد به عنوان عرصه‌ی فعلی مبارزه‌ی ما با غرب، اثرات مثبت رونق تولید ملی بر رفع کمبود اشتغال و تورم و نیز یأس و ناامیدی دشمنان از توطئه‌چینی علیه جمهوری اسلامی. ایشان برای هر یک از سه بخش مردم، تولیدکنندگان و دولت وظایفی را برشمرده‌اند؛ وظیفه‌ی دولت همانا پشتیبانی از تولیدات داخلی است، سهم سرمایه‌داران و کارگران تقویت چرخه‌ی تولید و اتقان در کار تولید است و نقش مردم مصرف تولیدات داخلی و فریضه دانستن این امر است.